Nog voordat hij in de auto stapt, vraagt hij of ik een paar toeters en bellen heb die hij mee kan nemen. Laat ik die nou nét niet in huis hebben dus dan moet het maar zonder. Daar gaat hij dan, op weg naar Zwolle, naar het boerenprotest bij het Provinciehuis. Zijn deelname aan deze actie was ook nu weer een beetje twijfelachtig met een koe in de ziekenboeg. Je bent tenslotte 24/7 boer, in voor- en tegenspoed en dan moeten er soms moeilijke keuzes gemaakt worden. Maar gelukkig was koe vanochtend alweer lekker opgeknapt dus niets stond een ritje naar de provinciehoofdstad in de weg. In de familie-appgroep komt een filmpje binnen van de grote boer, het is een drukte van jewelste daar in het Zwolse en horen en zien vergaat je van de herrie. Het test-luchtalarm op de eerste maandag van de maand is er niets bij. De sfeer zit er lekker in en na de nodige informatie uitgewisseld te hebben gaat de grote boer zich te goed doen aan de gehaktballen. Het blijft even stil op de app. Na korte tijd meldt hij zich weer, er is een delegatie naar binnen om te onderhandelen en voor de zekerheid is er alvast een hakselaar klaar gezet mochten die onderhandelingen niets opleveren. Kijk, daar houd ik wel van, beetje ludieke toestanden om de standpunten wat extra kracht bij te zetten maar de grote boer reageert verbaasd op mijn enthousiasme voor de hakselaar. “Maar dan ligt straks het hele plein onder het stro”’ zegt hij. Stiekem moet ik lachen, wat een demonstrant is het toch ook. Hij staat daar voor volk en vaderland en onze toekomst en maakt zich druk over wat stro dat uitgestort wordt op een plein. Maar, beter zo dan een grote boer die er met gestrekt been in gaat en bovenop de barricades de boel staat op te jutten. Ook vandaag zit ik weer gekluisterd aan allerlei apparaten om alle protesten in den lande te volgen. Er zijn heel wat boeren op de been, allemaal naar de provinciehoofdstad om hun ongenoegen te uiten.
Mond vol
Het protest van vandaag heeft een iets ander karakter dan dat van 1 oktober in Den Haag. Op het Malieveld ging het er om dat de boeren willen dat er een eerlijk verhaal verteld wordt over de manier waarop zij ons voedsel maken, over alle wet en regelgeving waar ze aan voldoen als het gaat om het milieu en dierenwelzijn en dat zij niet langer willen worden bestempeld als milieucriminelen en dierenmishandelaren. Vandaag gaat het protest over iets anders, over twee zaken.
Allereerst hebben de provincies, na het Malieveldprotest van 1 oktober, zonder overleg met de boeren en/of hun vertegenwoordigers, een beslissing genomen met betrekking tot de stikstofreductie. En dat is gek, omdat er in Den Haag nog plechtig werd beloofd dat er in overleg met de sector gekeken zou worden naar de maatregelen die genomen moeten gaan worden. Belofte maakt schuld heb ik geleerd maar dat geldt blijkbaar niet voor onze volksvertegenwoordiging in deze kwestie.
Het tweede punt is de kwestie van het afpakken van (de latente) stikstofruimte bij de boeren en het overhevelen daarvan naar bijvoorbeeld de woningbouw. Dat is een mond vol, ik leg het uit aan de hand van onze eigen situatie. Toen de grote boer het bedrijf van zijn vader over nam was hij van plan om in de jaren daarna langzaam maar zeker uit te gaan breiden. Om die uitbreiding te kunnen realiseren moest hij wel rekening houden met de stikstofnormen die in 2015 werden vastgelegd in de PAS (programma aanpak stikstof) Die normen hielden in dat we maximaal tweeënnegentig koeien zouden mogen houden. Natura 2000 perikelen hebben er echter voor gezorgd dat we nooit daadwerkelijk hebben kunnen uitbreiden naar tweeënnegentig koeien, terwijl we daar wél de stikstofvergunning voor hebben. Momenteel hebben we zeventig koeien, dat betekent dus dat we een latente stikstofruimte (overschot) hebben voor tweeëntwintig koeien. De provincie wil nu, zonder overleg met ons, die ruimte afpakken en aan bijvoorbeeld de woningbouw geven. En dat is tegen ons zere been, en tegen dat van heel veel andere boeren in Nederland die in een soortgelijke situatie zitten. Dat wij een overschot hebben klopt als een bus en dat wij het overschot niet meer zullen kunnen gaan gebruiken vanwege de Natura 2000 ontwikkelingen hier op de hei, staat ook als een paal boven water. Dat wij andere projecten mede vlot kunnen trekken met het inleveren van onze overtollige stikstofruimte is zeker een optie, maar mogen wij daar alsjeblieft zelf ook nog iets van vinden? Wij hebben destijds een vergunning gekregen die de provincie ons nu, zonder overleg, wil afpakken omdat we ‘m toch niet gebruiken. Dat klopt beste ambtenaren in Zwolle maar dat ligt niet aan ons, wij hebben die rechten destijds verkregen met als doel om daarmee een nieuwe stal te kunnen bouwen. Toen puntje bij paaltje kwam mocht dat helaas niet meer vanwege Natura 2000 en daarom zitten we al jarenlang op slot. Maar ik wil geen oude koeien uit de sloot halen, het is wat het is. Wat wij wél willen is dat wij zeggenschap krijgen over wat te doen met onze latente stikstofruimte, die is tenslotte van ons. En doar geet umme. En daarom staat de grote boer in Zwolle samen met zo’n tweeduizend collega’s.
Plaspauze.
Na enige tijd krijgen we weer een filmpje in de familie-appgroep. De boeren luisteren vol aandacht naar de eigen woordvoerders die even gebruik maken van de plaspauze tijdens het overleg met de provincie-ambtenaren. Het eerste succes lijkt geboekt, de provincie wil de maatregelen opschorten maar daar gaan de aanwezigen niet mee akkoord. Opschorten is iets anders dan afschieten en dus brult de hakselaar gevaarlijk en dreigt zijn inhoud daadwerkelijk uit te storten voor de voordeur van het provinciehuis. De onderhandelaars manen tot kalmte en beloven niet op te geven en ze verdwijnen weer naar binnen. De grote boer eet nog een broodje bal, kuiert met wat andere aanwezigen en wacht af. Na enige tijd komen de onderhandelaars weer naar buiten en klimmen in een aardappelkist op een hoogwerker en spreken de menigte toe. Op wederom een live vlog van de grote boer zie ik juichende collega’s van hem, blij dat de stikstofmaatregelen van tafel zijn en de hakselaar onverrichter zake huiswaarts kan. Het is ze gelukt. Na Friesland, Drenthe en Gelderland gaat ook de provincie Overijssel overstag en trekt de stikstofmaatregelen in. Maar dat betekent allerminst dat de boeren nu lekker door kunnen gaan op de oude voet en dat moet ook niet vind ik. We staan voor een fikse stikstofuitdaging in Nederland en daar moet iedereen zijn of haar steentje aan bijdragen, niet alleen de boeren. Nog voor de avondspits keren 1200 trekkers vanuit Zwolle huiswaarts, dan zijn ze nog net op tijd voor het melken. Er moet tenslotte wel brood op de plank, ook in de rest van Nederland.
